WIBOR i SKD nowym zagrożeniem dla sektora bankowego

Roszczenia Konsumentów dotyczące Sankcji Kredytu Darmowego oraz klauzul WIBOR zaczynają zajmować centralne miejsce w dyskusjach sektora bankowego. Choć do tej pory nie wywołały one strat na miarę frankowych batalii, wyraźnie zarysowuje się obawa, że mogą w niedalekiej przyszłości znacząco wpłynąć na wyniki finansowe banków. Świadczą o tym głosy uczestników najważniejszych kongresów branżowych, którzy coraz mniej mówią o Frankowiczach, a coraz więcej o ryzykach wynikających z umów złotowych.

Nowe źródła niepokoju

Sektor bankowy przestawia się z walki z Frankowiczami na działania osłonowe przed Kredytobiorcami złotowymi. Na Europejskim Kongresie Finansowym i Kongresie Prawa Bankowego dominowały tematy dotyczące SKD, klauzul zmiennego oprocentowania i modelowej umowy kredytowej. Wypowiedzi przedstawicieli banków zdradzały wyraźne zaniepokojenie rosnącą aktywnością prawników reprezentujących Klientów oraz możliwym orzecznictwem TSUE w sprawie WIBOR.

Modelowa umowa jako tarcza ochronna

Banki próbują ograniczyć przyszłe ryzyka poprzez stworzenie i wprowadzenie modelowej umowy kredytowej. Tego typu dokument, uzgodniony z organami nadzoru i możliwy do wdrożenia przez rozporządzenie, miałby uchronić sektor przed kolejną falą pozwów. Zmieniające się otoczenie prawne, w tym orzeczenia TSUE, wymusza elastyczność w zakresie formułowania postanowień umownych.

Sankcja Kredytu Darmowego na celowniku

W ramach prac nad nową ustawą o kredycie konsumenckim pojawiły się postulaty ograniczenia stosowania Sankcji Kredytu Darmowego. Banki optują za jej miarkowaniem, a nawet wyłączaniem, jeśli nie doszło do rażącego naruszenia interesów Konsumenta. W dyskusji coraz więcej miejsca poświęca się także działalności skupów wierzytelności, które banki chciałyby całkowicie wyeliminować z rynku.

Wskaźnik WIBOR a sektor bankowy

Największe obawy środowiska bankowego nie wynikają z samego faktu podważania WIBORu jako wskaźnika, lecz z możliwości badania realizacji obowiązków informacyjnych wobec Klienta. To nie wskaźnik referencyjny, lecz sposób jego wdrażania może stać się przedmiotem krytycznej analizy sądów. W odpowiedzi banki pracują nad narracją porównującą wiedzę o stawce WIBOR do wiedzy technicznej o silniku samochodu.

Strategia instytucji finansowych

W obliczu niepewności związanej z TSUE banki wolą w niektórych sprawach wycofać się z procesu, zanim dojdzie do niekorzystnego wyroku. Dotyczy to m.in. frankowych hipotek i spraw, w których pytania prejudycjalne mogłyby przynieść precedensowe rozstrzygnięcia. Strategia unikania orzeczeń TSUE staje się częścią szerszego planu ochrony interesów sektora.

Nowe pomysły na odbudowę zaufania

Część przedstawicieli banków sugeruje potrzebę zaoferowania Kredytobiorcom nowych, bezpieczniejszych produktów – np. hipotek o stałym oprocentowaniu. Tego typu rozwiązania funkcjonują za granicą, a ich implementacja w Polsce wymagałaby wsparcia NBP i współpracy z regulatorami. Celem miałoby być zdjęcie z Klienta ryzyka stopy procentowej i poprawa wizerunku sektora.

Struktura finansowania banków

W debacie o roli banków w gospodarce zabrakło refleksji nad źródłem ich finansowania. Choć sektor odpowiada za 87% finansowania gospodarki, aż 70% jego pasywów pochodzi z depozytów Klientów. Kapitał własny odgrywa marginalną rolę. Ta struktura ujawnia ogromną zależność sektora od zaufania Konsumentów, co czyni go szczególnie podatnym na roszczenia i spadek reputacji.

Frankowicze nadal obecni w sądach

Mimo że główna uwaga banków przesuwa się na nowe ryzyka, sądy nadal konsekwentnie eliminują z obrotu nieuczciwe umowy frankowe. XXVIII Wydział Cywilny w Warszawie pozostaje liderem w orzekaniu na korzyść Kredytobiorców, choć resort sprawiedliwości promuje mediacje zamiast rozstrzygnięć sądowych. Działania te mogą utrudnić dochodzenie praw przez Frankowiczów w przyszłości.

Sektor bankowy przestawia swoją strategię z defensywy wobec Frankowiczów na działania prewencyjne wobec Konsumentów i Kredytobiorców złotowych. Współpraca z organami publicznymi, modelowe umowy i próby ograniczenia uprawnień procesowych Klientów mają zabezpieczyć przyszłość branży. Jednocześnie rosnące znaczenie depozytów gospodarstw domowych ujawnia, że to właśnie Konsumenci są rzeczywistym źródłem siły i słabości całego sektora.