Kredyty frankowe a grudniowy raport NBP

Jeszcze kilka miesięcy temu sektor bankowy sądził, że maksymalna fala pozwów o kredyty frankowe jest już za nimi. Według nich, kto miał wejść z Kredytodawcą na drogę sądową, już to zrobił. Takie twierdzenia jednak są sprzeczne ze stwierdzeniami Narodowego Banku Polskiego podanymi w raporcie grudniowym o kondycji systemu finansowego. Wynika z niego, że kredyty frankowe nadal są największym zagrożeniem dla sektora finansowego. Podkreśla, że liczba Frankowiczów decydujących się na złożenie pozwu wciąż rośnie.

Rezultat ten jest wynikiem kilku ważnych decyzji podjętych przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Według NBP szybkość składania nowych pozwów wzrosła w ciągu ostatniego półrocza i nadal będzie rosła. W raporcie podano, że na koniec czerwca 2023 roku liczba pozwów przeciw bankom wynosiła ponad 137 tys. Głównie dotyczą one kredytów frankowych aktywnych, czyli nadal spłacanych. Natomiast z informacji podanych przez pełnomocniczkę Ministra Sprawiedliwości ds. Ochrony Konsumentów na koniec ubiegłego roku toczyło się 178 tys. postępowań sądowych o kredyty frankowe.

Każde kolejne powództwo o franki stwarza dla banku konieczność zebrania odpowiedniej ilości środków pieniężnych na rezerwy frankowe. Banki zostały zobligowane do skontrolowania swoich założeń po wydaniu opinii przez Rzecznika Generalnego TSUE dla sprawy C-520/21.

W wyniku tego na koniec czerwca 2023 r. zgromadzone rezerwy frankowe stanowiły średnio 63% czynnych portfeli hipotek zaciągniętych w szwajcarskiej walucie. Banki przeznaczają na te ryzyka znacznie więcej, niż można by było przypuszczać. W efekcie uprawomocniania się następnych orzeczeń, a także zawierania porozumień z Kredytobiorcami, banki wykorzystały już około 20% zgromadzonych rezerw. Oznacza to, że faktyczne koszty zagrożenia frankowego po stronie bankowców są większe niż wynika z aktualnej wartości rezerw zgromadzonych w bankach.

W swoim raporcie NBP kalkuluje, że wysokość rezerw potrzebnych dodatkowo sektorowi bankowemu na pokrycie ryzyka może wynieść od 25 do 40 mld zł. Przyjęto założenie, że ta niższa kwota zostanie wykorzystania w przypadku, gdy wszystkie aktywne umowy kredytów frankowych udałoby się objąć ugodą. Natomiast ta wyższa kwota zostałaby wykorzystana, gdyby to sądy orzekały o losach umów frankowych.

Co ważne, NBP uważa także, że rezerwy frankowe dodatkowo trzeba będzie przeznaczać na koszty wynikające ze złożonych pozwów przez Frankowiczów, którzy już swoje kredyty spłacili w całości. Wspomina również o kosztach związanych z „innych roszczeń klientów”. Ze względu na te kwestie oraz na utrudnienia w ustaleniu tego, jaki będzie końcowy stosunek porozumień do pozwów, ciężko jest oszacować jednoznacznie wysokości potrzeb sektora bankowego. Innym problemem dla Kredytodawców jest niepewność dotycząca kolejnych pytań prejudycjalnych zadanych TSUE przez polskich sędziów.